GARİP HAREKETİ (I. YENİ 1940-1954) 1940 yılında;Orhan Veli Kanık, Oktay Rıfat Horozcu ve Melih Cevdet Anday’ ın şiire yeni dünyalar, yeni insanlar getirerek yeni söyleyişler bularak şiirin sınırını genişletmek istedikleri bir edebi harekettir. Cumhuriyet Döneminde yaygınlaşan “içinden geldiği gibi yazma” öncülüğünü yaptıkları için “I. Yeni” diye de isimlendirilmişlerdir. Bu üç şair, şiirde sürmekte olan aşırı duygusallığa, şairaneliğe, basmakalıp söyleyişe başkaldıran şiirlerini toplayarak Garip (1941) adında bir kitap yayımladıkları için “Garipçiler” diye anılmışlardır. Bu adı almalarında Orhan Veli’nin “Kitabe-i Seng-i Mezar” adlı şiirinin ve bildiri niteliğinde olan Garip’in ön sözünde açıkladıkları şiir anlayışlarının garip (tuhaf) karşılanmasının da etkisi olmuştur. Garip şiirinin genel özellikleri şunlardır: * Şiirde her türlü kurala ve belirli kalıplara karşı çıkmak * Süslü, sanatlı dile karşı çıkıp sade bir dil kullanmak * Şiirde o güne kadar işlenmemiş konuları ele almak * Şiirin musiki ve resim gibi diğer sanatlarla olan ilişkisine son vermek * “Basitlik, sadelik, aleladelik” ilkesini benimsemek * Konuşma dili ile günlük, sıradan konuları işlemek * Şaşırtmaya dayalı, nükteli bir anlayışı uygulamak * Şiirde şairanelikten, mecazlı söyleyiş ve sanatlardan uzak durmak * Sürrealizm ve Dadaizm gibi akımların etkisini taşımak * Toplumsal yergiye yer vermemek, halk deyişlerinden yararlanmak * Serbest şiire yönelmek Kısa sürede geniş yankılar uyandıran Garipçilerin bu tutumları çok sürmemiş 1946’dan sonra yavaş yavaş kafiyeli şiirler yazmaya, benzetme ve istiarelerden yararlanmaya başlamışlardır. Bu hareket Orhan Veli Kanık’ın beklenmedik ölümünden sonra son bulmuştur. Ancak onlara özenen bir grup “Garip tarzı”nı sürdürdü. |
Edebibilgiler.com 2009 © Her hakkı saklıdır. |
