ROMAN

     OlmuÅŸ ya da olabilir nitelikteki olayları ve konuları ele alan edebî türlere Roman denir. DiÄŸer türlerden ayrılan en önemli özelliÄŸi, uzunluÄŸudur. Romanlarda, toplumsal olaylar ve iliÅŸkiler gerçeklere uygun bir tarzda ele alınır.


"Roman" kelimesi, Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşayan halk kitlelerinin konuştuğu halk Lâtincesine verilen addır. Sonraları herkesin anlayabilmesi için bu dille yazılan destan ve hikâyelere "roman" adı verilmiştir. Kelimenin aslı buradan gelir.


     Ä°yi bir roman ilgi çekici olmalı, herkesi ilgilendiren insancıl bir tema taşımalıdır. Romandaki olaylar arasında dengeli bir sıralama ve baÄŸ bulunmalıdır. Olaylar akla yakın olmalı, romanın konusundan doÄŸmalıdır. Romandaki varlıkların kiÅŸilikleri baÅŸtan sona dek konuya uygun nitelikte olmalı, birbiriyle çeliÅŸmemelidir.

   Roman yazarı; romanda yarattığı kiÅŸilerini kendi kiÅŸiliÄŸi içinden görebilmelidir. Romandaki davranışlar ve konuÅŸmaların, kiÅŸilerin karakterlerinden çıkmasını saÄŸlamalıdır.

     Okuyucu, romanı iÅŸ olsun diye okumaz. Roman okurken avunmak, kendinden uzaklaÅŸmak ister. Romandaki kiÅŸilerle ilgilenmeye baÅŸlar. Olaylar karşısındaki davranışlarının ne olacağını merak eder. Onların baÅŸarılarından mutluluk duyar. Onların sıkıntılarına üzülür. Kendisini onların yerine koyar. Onların davranışlarını eleÅŸtirir. Bu davranışlar içinde yapılmaması gerekeni, yapılmamış olanları bulur. Romanı okuyup bitirince genel bir yargıda bulunur.

       Türk edebiyatında önceki yüzyıllarda roman türüne benzer edebî eserler mevcuttur. Bunlar:


1) Halk Hikâyeleri (Kerem ile Aslı, Ferhat ile Şirin gibi.)

2) Meddah Hikâyeleri

3) Dinî Hikâyeler (Hz. Ali'nin Cenkleri gibi)

4) Destanî Hikâyeler (Dede Korkut Hikâyeleri, Battal Gazi Destanı gibi)


      Avrupaî tarzda ilk roman, Tanzimat döneminde yazılmıştır. Namık Kemal'in "Ä°ntibah", ilk Türk romanıdır. Nabizâde Nazım'ın "Karabibik", ilk köy romanıdır. Yusuf Kâmil PaÅŸa'nın Fenelon'dan çevirdiÄŸi "Telemak", ilk çeviri romandır.

       Romanlarda, ÅŸu ögeler üzerinde önemle durulmalıdır: Konu, kiÅŸiler, çevre, zaman, ana düşünce ve anlatım tarzı (üslûp).

Romanda Plan

Romanlardaki olaylar, bir plâna uygun olarak anlatılır. Bu plân şöyledir:


Giriş (Serim): Roman olayının başı, burada verilir.

Gelişme (Düğüm): Roman olayının gelişip, açıldığı bölümdür.

Sonuç (Çözüm): Romandaki olayın açıklığa kavuştuğu, düğümün çözüldüğü bölümdür.

Roman Çeşitleri

1) Tarihî romanlar

2) Macera romanları

     a) Polis romanları (Macera ve heyecan duygularını artıran romanlar)

     b) Egzotik romanlar (Yabancı ülkelerin toplumsal özelliklerini, geleneklerini anlatan romanlar)

3) Köy romanları

4) Sosyal içerikli romanlar

5) Psikolojik tahlil romanları

Türk Edebiyatında Roman

   Türk edebiyatına roman Fransızca'dan yapılan çevrilerle girdi. Bu çevirilerden ilki Yusuf Kamil PaÅŸa'nın Fenelon'dan yaptığı Terceme-i Telemak'tır. Daha sonra adı bilinmeyen bir çevirici Victor Hugo'nun ünlü romanı Sefiler'i (Les Miserables) çevirdi. 1860-1880 yıları arasında baÅŸta Fransız yazarlar olmak üzere bir çok Batılı yazarın eseri Türkçe'ye çevrildi. Ä°lk Türk romanı Åžemsettin Sami'nin TaaÅŸÅŸuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseridir. Sami'den sonra Ahmed Mithat romanlarıyla Türk romanının geliÅŸmesine katkıda bulundu. Türk romanı asıl Tanzimat döneminde geliÅŸti. Recaizade Mahmut Ekrem'in Araba Sevdası yeni teknikler kullanılan Batılı anlamda türüne en yakın ilk Türk romanıdır. Servet-i Fünun edebiyatı döneminde ilk usta romanlar ve usta yazarlar kendilerini gösterdi. "Sanat sanat içindir" tezini savunan bu yazarlar aÅŸk ve acıma gibi konuları iÅŸledi. Halit Ziya UÅŸaklıgil bu dönemin en önemli romancısı sayılır. AÅŸk-ı Memnu (1925) adlı romanı günümüzde de en baÅŸarılı Türk romanlarından biridir.

     1910'dan sonra milli duyguların ağır basmasıyla birlikte "Genç Kalemler" dergisi çevresinde Türkçülük akımı geliÅŸti. Milli romanların yazılması bu dönemde baÅŸladı. Halide Edip Adıvar'ın Vurun Kahpeye, ReÅŸat Nuri Güntekin'in ÇalıkuÅŸu romanları bu dönemin örneklerindendir. Cumhuriyet döneminde çaÄŸdaÅŸ Türk romanı ortaya çıktı. Toplumsal ve sosyal geliÅŸmeleri konu alan romanlar yazıldı. Köy ve kent romanları ayrımı da bu dönemle ilgilidir.


Edebibilgiler.com 2009 ©  Her hakkı saklıdır.