OTOBÄ°YOGRAFÄ°


    Bazı ünlü kiÅŸiler hayattayken kendi hayat hikâyelerini yazmışlardır. Bunlara da oto-biyografi (özyaÅŸamöyküsü) denir. Önceleri biyografiler, genellikle kralların, büyük din adamlarının ya da olaÄŸanüstü kahramanlıklar göstermiÅŸ kiÅŸilerin hayatıyla sınırlıydı. Bunların biyografilerinde genellikle onların gerçek özelliklerinin ve niteliklerinin yanında efsanevî, menkıbevî özellikleri de vurgulanırdı. Kahramanların yüceltilmiÅŸ kiÅŸilikleri o topluma bir özgüven aşılıyor, ayrıca model kiÅŸilikleri sunularak onlar gibi olunması salık veriliyor ve bazı hikmetli davranışlarıyla da ibretli dersler verilmesi amaçlanıyordu.


Örneğin Tanzimat’tan önce klâsik Türk edebiyatında yazılan menakıpnameler, tarikat büyüklerinin kerametlerle dolu olağanüstü hayatları verilir.


    Türk edebiyatında ilk biyografik eser, Malik BahÅŸi'nin Feridüddin-i Attar'dan çevirmiÅŸ olduÄŸu Tezkiretü'l-Evliya'dır.

Daha çok mesleklerine göre düzenlenmiş ve birden fazla kişinin biyografisinin yeraldığı tezkire, menakıb, vefeyat, devha, sefine, tuhfe, hadika, fihrist, silsilename, şairname, gazavatname, sicil gibi adlar altında birçok eser kaleme alınmıştır. Menakıpname ya da velâyetname denilen eserlerde tarikat büyüklerinin, evliyaların, pir ve şeyhlerin olağanüstü halleri, kerametleri ve diğer kişisel özellikleri anlatılır.


Yayımlanmış bazı menakıpnamelere şu örnekler gösterilebilir: Hacımsultan Velâyetnamesi (Rudolp Tschudi); Hacı Bektaş Velâyetnamesi (Erich Gross).Vakayinamelerde de birçok devlet adamının biyografilerine ait malzemelerbulmak mümkündür.





Edebibilgiler.com 2009 ©  Her hakkı saklıdır.