SALAH BÄ°RSEL

--------------------------------------------------------------------------------

     1919'da Balıkesir’in Bandırma ilçesinde doÄŸdu. 1999 yılında Ä°stanbul’da yaÅŸamını yitirdi. Ortaöğrenimini Ä°zmir'de Saint Joseph Fransız Okulu ve Ä°zmir Erkek Lisesi'nde tamamladı. Ä°stanbul Ãœniversitesi Hukuk Fakültesi'ne girdi. 2 yıl sonra aynı üniversitenin Edebiyat Fakültesi Felsefe bölümüne geçti, 1948'de mezun oldu. 1943-1949 arasında Ä°stanbul NiÅŸantaşı Ortaokulu'nda Fransızca öğretmenliÄŸi, 1953-1956 arasında iÅŸ müfettiÅŸliÄŸi, 1956-1960 arasında Edebiyat Fakültesi Kütüphane Müdürlüğü, 1960-1973 arasında Türk Dil Kurumu Yayın Kolu BaÅŸkanlığı yaptı. Ä°lk ÅŸiirleri 1937'de "Gündüz" dergisinde yayınlandı. 1940-1950 arasında "Ä°nkılapçı Gençlik", "Sokak", "Ä°nsan", "SeçilmiÅŸ Hikayeler" gibi dergiler ÅŸiirlerine yer verdi. "Yenilik", "Ä°nsan", "Sokak" ve "Nokta" dergilerinin yayını çalışmalarına katıldı. Åžiirleri öncelikle zekaya, ince alaya dayanan yergi ağırlıklı ÅŸiirler. Garip ve Ä°kinci Yeni akımlarını kendine göre yorumlayarak uzaktan izledi.

       Åžiirlerinde halk ÅŸiirine yaklaÅŸan bir söyleyiÅŸ yöntemine ulaÅŸtı. Yalın üslubu, hoÅŸgörülü konu seçimleri ve ince alaylı yaklaşımıyla, kendine özgü farklı bir yerde bulundu. Asıl ününü 1970'lerde peÅŸ peÅŸe yayınlanan "denemelerle" kazandı. Günlük konuÅŸma dilinde pek az bilinen sözcük ve deyimlerden baÅŸka, kendi yarattığı ilginç deyiÅŸleri de sıkça kullandığı ve anlatımına egemen kıldığı alaycı tavrıyla bu denemelerde özgün bir üslup yarattı. "Salâh Bey Tarihi"ni oluÅŸturan "Kahveler Kitabı", "Ah BeyoÄŸlu, Vah BeyoÄŸlu", "BoÄŸaziçi Şıngır Mıngır", "SergüzeÅŸt-i Nono Bey", "Elmas BoÄŸaziçi" ve "Ä°stanbul-Paris" kitaplarında, geçmiÅŸin Ä°stanbul kahvelerini, BeyoÄŸlu ve BoÄŸaziçi'nin sanat çevrelerini anlattı. 1990'larda büyük bir coÅŸkuyla tekrar ÅŸiire döndü. Ä°roni ve humor özellikleri taşıyan ÅŸiirleriyle modern ÅŸiirimizi tema ve dil bakımından demokratlaÅŸtırdı, geliÅŸtirdi.

--------------------------------------------------------------------------------

ESERLERÄ°

ŞİİR:

Dünya İşleri (1947)

Hacivat’ın karısı (1955)

Ases (1960)  , Kikirikname (1961)

Haydar Haydar (1972)

Köçekçeler (1981)

Bütün Şiirleri (1986)

Varduman (1993)  

Yalelli (1994)  ,  Ä°nce Donanma (1995)

Rumba da Rumba (1995)

YaÅŸama Sevinci (1995)

Çarleston (1995)

BaÅŸ ve Ayak (1997)

Sevdim Seni Ey Ä°nsan (1997)

ROMAN:

Dört Köşeli İnsan (1961)

Ä°NCELEME:

Fransız Resminde İzlenimcilik (1967)

Goethe (1972)

DENEME, ELEÅžTÄ°RÄ°, GÃœNLÃœK:

Åžiirin Ä°lkeleri (1952)

Günlük (1955)

Sev Beni Sev (1957)

Kendimle KonuÅŸmalar (1969)

Åžiir ve Cinayet (1975)

Kahveler Kitabı (1975)

A BeyoÄŸlu Vah BeyoÄŸlu (1976)

Kuşları Örtünmek (1976)

Kurutulmuş Felsefe Bahçesi (1979)

Boğaziçi Şıngır Mıngır (1980)

Halley Kimi Kurtarır (1981)

Paf ve Puf (1981)

Hacivat Günlüğü (1982)

Sergüzeşt-i Nono Bey ve Elmas Boğaziçi (1982)

Amerikalı Tolstoy (1983)

Ä°stanbul-Paris (1983)

Bir Zavallı Sarı At (1985)

Yapıştırma Bıyık (1985)

ÅžiÅŸedeki Zenci (1986)

Asansör (1987)

Kediler (1988)

Aynalar Günlüğü (1988)

Seyirci Sahneye Çıkıyor (1989)

Bay Sessizlik (1990)

Nezleli Karga (1991)

Yaşlılık Günlüğü (1992)

Gandhi ya da Hint Kirazının Gölgesinde (1993)

Gece Mavisi (1994)

PapaÄŸanname (1995)

Yanlış Parmak (1996)


ŞİİRLERİNDEN ÖRNEKLER

  • YaÅŸama Sevinci

  • Köçekçe

  • Bir Åžairin Ölümü

  • Kamer Hanım

  • Gül Bahçesi

  • Sevdim Seni Ey Ä°nsan

  • Meydandan Geçen Kızlar

  • Ä°stiklal Caddesi

  • Åžiirler Åžiiri

  • Davul Zurna

  • Meyhane

  • Pineklemeye ÇaÄŸrı

  • Kikirikname

  • Salah Birsel'in Son Maceraları

  • Balafong

  • Hacivat

  • Hacivat'ın Karısı


YAÅžAMA SEVÄ°NCÄ°


Herkes sek sek yürür

Ben yalınayak koşarım

Herkes gülerken ağlarsa

Ben ağlarken gülerim


Asık suratlara değil

Anaç kikiriklere bayılırım

İçim ahu gözlüdür

Herşeye aynadan bakarım


Ozanlar çevresine

Devedikeniyle göz kırparsa

Ben temmuz sıcağıyla

Gerdaniye buselikle yaklaşırım


Kapı mandallarını hop hop

Zıplatan da benim

Yedi renk Acem dibasını

Okurlarımın önüne sererim


YaÅŸamak benim sevincim

Benim kanım sevgilim

Yaşam biçimidir diye

Ölümü de severim


KÖÇEKÇE


İsterse darbuka gelsin önden

İster keman çıksın ortaya

Üşüşsünler üşüşsünler

Odaya dolsunlar evveli


Ut atılsın bir türkü çağırsın

Tambur kıpırdasın yerinde

Tımbırdasınlar tımbırdasınlar

Pencereyi titretsinler pencereyi


Zıvanadan çıksın derken her biri

Ötsün zurna alabildiğine

Davul gümbürdesin dümbelek gümbürdesin

Bir köçekçe başlasın sevda yerine


BİR ŞAİRİN ÖLÜMÜ


Kimse inanmaz

Benim hafif-makineliyle öldüğüme

Veya ayrıldığıma dünyadan


Benimde baÅŸkentte bi odam

Şiir kitaplarım

Üniversitede adım

Ve arkadaşım vardı


Ünüm de olurdu

Yaşasaydım


KAMER HANIM


Gün gelecek Kamer Hanım

Gençliğini düşünecek

Hafifçe daralacak kalbi

MutfaÄŸa doÄŸru gidecek


Yumurtayı çırparken kasede

Durup saçlarını çözecek

Åžurup kaynayacak bir kenarda

Hatıralar üşüşecek


Ve yayıldıkça mutfağa pasta kokusu

O da endamını gerecek

Bir tabak alacak raftan

Hacivat beni sevmiÅŸti sahi deyecek


Gün gelecek Kamer Hanım

Boyuna pasta piÅŸirecek


GÜL BAHÇESİ


Ben karaÅŸinlere vurgunsam

Sarışınlara da bayılırım


Zemheri ayazını da kovalarsam

Apul apul yürürüm yaz sıcağında


Koşarlı akılların önünde eğilirsem

Bönleri sezdirmeden okşarım


Bir vay aman dünyası

Dört bir yanda pideciler


Cicibici hoşarlık el üstünde

Devekuşu bilgisizlik yanında


Ah ah beni benden ayırın

Aydınlıklar değil karanlıklar

Amber kokar

Buram buram gül kokar


SEVDÄ°M SENÄ° EY Ä°NSAN


Ben ölmem

Ä°ÅŸimi bilirim ben

Ecel zangoçlarını bile

Bir çırpıda atlatırım


Sıfır denize yuvarlasanız

Lime lime doğrasanız kafamı

Bu odalardan bu kitaplardan

Ayrılamam ayrılamam


Dört elle yapışırım sokaklara

Mavilere beyazlara abanırım

Güzellikler beni yormaz

Ä°nan olsun yaÅŸlanmam


Hiçbir şeyden ürkmem

Kim ne derse desin

Ey insan seni sevdim

Ben ölmem ben ölmem


MEYDANDAN GEÇEN KIZLAR


Beşi onu bir gelirdi kızların

Vücutları dimdik saçları darmadağın

Dağılmasını beklemezlerdi kalabalığın

Allık pudra düzgün hem de bir yığın

Beşi onu bir gelirdi kızların


Ayrı bir tavırla geçerlerdi önünden karpuzların

Koşarak durarak gülerek

Kimi zaman atak kimi zaman ürkek

Akıllarında tek düşünce erkek

Beşi onu bir gelirdi kızların


Onlar aşığıydı delicesine sazların

Düşmezdi dillerinden hiç Bimen Şen merhum

Öylesine çalım öylesine kurum

Ağızlarında horoz şekeri ve latilokum

Beşi onu bir gelirdi kızların


Ä°STÄ°KLAL CADDESÄ°


Caddelerden Ä°stiklal caddesi

Havuzdur da havuzdur

Kadınlar da ördekleri

Dalaşır şıpıdak şıpıdak


İstiklal Caddesinde dükkanlar

İki yandadır da iki yandadır

Vitrinlernen incik boncuk

Şıkırdaktır da şıkırdaktır


Ä°stiklal Caddesi dediÄŸin

Antep kilimine benzer

Beyazlar yeÅŸiller karalar

Fırıldaktır da fırıldaktır


Ä°stiklal Caddesinde dullar

Cımbızlarıyla dolaşır

Baldırnan eksik eteknen

Fıkırdaktır da fıkırdaktır


Akşamları İstiklal Caddesinde

Çiçekler kokulanır da kokulanır

Karanfillernen afiÅŸler

Kıkırdaktır da kıkırdaktır


Caddelerden Ä°stiklal Caddesi

Uzundur da uzundur

Ä°stiklal Caddesinde bekarlar

Dolaşır şıpıdak şıpıdak


ŞİİRLER ŞİİRİ


Yazdığım şiirler içinde benim

Bir tanesi öyle içten öyle güzel

Jale mutlak siz de beÄŸenirsiniz

Bir yeri var hele bütün yazılanlara bedel


Sizsiniz Jale o satırlarda adı geçen

Beyhan sizsiniz Güzin siz

Siz eksiden benim ÅŸiirlerime

Hep birden girerdiniz


Siz ki keskin kokuydunuz dünyadan

Yeşildiniz parlaktınız tizdiniz

Siz aşkın kuvvetiydiniz

On sekizinde ve baharda


DAVUL-ZURNA


Ah iç gıcıklayıcıdır sabahları yâlel

Bir nağme uzanır davuldan Sepetçioğluna

İzmirlilerden üç akıllı iskemle atmış kordona

Zurna çalıyor Pasaport önünde zurna

Çocuklar ayak uydurmaya çalışıyor oyuna

Helhel takmış kadının biri de koluna

Oyunla kadınla öyle pırıl pırıl ki helhel

Ah iç gıcıklayıcıdır sabahları yâlel


MEYHANE


Ozan Andre Chenier yi

İkiye böldüğünden beri giyotin

Kurum satıyorsa meydanlarında Paris in

Ozan kardeÅŸ hadi hop

Sende uzat boynunu

EÅŸ dost akraba beklemesin


Hadi hop sayın cellatlar da

Kavuşsun erkenden çoluk çocuğuna

Tarihten anlaşıldığına göre

Sırası suyu yok bu işin

Sokakdan el ayak çekildimi

Sen de tırt sepete


Ozana kardeÅŸ hele hele

Sepete düşdükden sonra da

Tut ki sakallarını öyle dipten

Genç sıska dul ihtiyar

Tümü meraklı yurttaşların

Tıraşlı bir baş görsün


Hadi kuzular da meyhaneye


PİNEKLEMEYE ÇAĞRI


Duralım efendiler biraz

Koşmayalım öyle delice

Yormayalım kalbimizi

Katmerlendirip gerdanımızı

Oturalım efendiler biraz


İsteyen dikilsin gönlünce

Çökelim biz yere şöyle bir

Açalım ağzımızı ilkin

Gerelim omuzlarımızı sonra

Giderek bayıltıp gözlerimizi

Esneyelim efendiler biraz


Aldırmayalım öyle üçe beşe

Yayalım göbeğimizi iyice

Dönelim sırtımızı işe akla

Acıyan çıkmaz sonra halimize

Vakitken çocuklar büyükler henüz

Pinekleyelim pinekleyelim

Horlayalım efendiler biraz



KÄ°KÄ°RÄ°KNAME


Sizinkisi de gülmek mi a kikirikler

Gülünce şöyle sunturlu gülmeli

Bir iki üç dişleri göstermeli

Sırıtmalı değil zangır zangır gülmeli


Yakaları kolalatmalı bir iki üç

Bir iki üç başları doğrultmalı

Boşuna değil bu öğütler inanın

Gülünce sabah akşam gülmeli


Ceketler kavuşturmalı bir iki üç

Köşelerde değil ortalarda gülmeli

Düğmeleri parlatmalı zamanında

Gülünce şapkalarla gülmeli


Bir iki üç sayıyla bükülmeli

Sırayla değil hep birden gülmeli

İşin bütün inceliği burda a kikirikler

Gülünce dişleri göstermeli


SALÂH BİRSEL’İN SON MACERALARI


Oysa şu şiir göründüğünden de kısadır

Masanın üstünden sarkan göz kızındır

Puselik makamında bir nağme sazındır

Salâh Birsel ofeder besbelli mahzundur

Bir yol iki kalp arasında uzundur

Oysa şu şiir göründüğünden de kısadır


Oysa aşıkları ağlamaklı kılan tasadır

Kız pencerede oğlan pencereden uzaktır

Bir laf atsın hani yok mu yasaktır

Al götür beni yârin dudağına diyen bardaktır

Bu durum iflah etmez gayri muhakkaktır

Oysa odayı dolaşılmaz hale koyan masadır


BALAFONG


AkÅŸamsa gelecektir eski kuzu

Bütün gün ölüp kulesinde

Sisler kapansa da üstümüze

Kucağında bir sürü heykel

Bir alanı dolanacaktır koşaraktan


Bilmem anlatsam hangi yürüyüşünü

Uzun boya taze bıyık

Bir sevinin halısını geçecektir

Zambaklarla bir renk

Bir kuzu kudretten çakır


Gel duy beni halkım

Atlayacaktır sonunda inatçı kuzu

Bir fotoğrafın arabından

Zonklarken Afrikasında

Yaban sesli bir balafong


Vonk vonkvonk vonk

Vonk vonkvonk vonk


HACÄ°VAT


Ne yapar çileli Hacivat şimdi mezarda

Dayak mı yer gene Karagöz'den o yerde

Yoksa çay mı pişirir pilav ya zerde

Ne yapar çileli Hacivat şimdi mezarda


Büyük hayalleri yoktu zaten hayatta

Bozuk düzen bir ev üstelik Balat'ta

Şaşırmaya kalkmamıştır bu yüzden Arafat'ta

Dedim ya tokgözlüydü zaten hayatta


Kaldıysa tuhaflığı kalmıştır perdede

Çektiklerine gülünüyor hâlâ memlekette

Zekası ki dolaşırdı üç beş dilde

Ne yapar çileli Hacivat şimdi mezarda


HACİVAT’IN KARISI


Hacivat'ın karısı

Ä°ncecikten yeldirmeli

Göz kaş oynatmalı

Gerdan kırmalı

Beden sarmalı


Gülmeli güldürmeli


Rakı süzmeli

Aşık üzmeli

Şiir düzmeli


Hacivat'ın karısı

BeyoÄŸlu'nda gezmeli



Edebibilgiler.com 2009 ©  Her hakkı saklıdır.