ORHAN KEMAL

--------------------------------------------------------------------------------

     15 Eylül 1914’te Adana’nın Ceyhan ilçesinde doÄŸdu. 2 Haziran 1970'te yaÅŸamını yitirdi. Toplumsal gerçekçi romanın usta kalemi öykü ve roman yazarı. Asıl ismi Mehmet RaÅŸit Öğütçü. Ä°lk Büyük Millet Meclisi’nde Kastamonu Mebusu olan ve seçildiÄŸi Adalet Bakanlığı’ndan 3 gün sonra istifa ettirilip nerdeyse tüm Ä°stiklal Mahkemeleri’nde yargılanan Abdülkadir Kemali Bey’in oÄŸlu. Babasının, 1930’da Ahrar Fırkası'nı kurmak ve gazete çıkarmak yüzünden öldürülme korkusuyla Suriye’ye geçmesi üzerine, ortaokul son sınıfta öğrenimini yarıda bırakmak zorunda kaldı. Bir süre Suriye ve Lübnan’da yaÅŸadı. 1932’de Adana’ya döndü. İşçilik, dokumacılık, ambar memurluÄŸu, katiplik yaptı. 1939'da ilk ÅŸiirlerini de yazdığı askerliÄŸi esnasında, komünizm propagandası yapmak suçlamasıyla 5 yıl hapse mahkum oldu. Kayseri, Adana ve Bursa cezaevlerinde yattı. Bursa Cezaevi'nde Nâzım Hikmet'le tanışması yaÅŸamının ve yazarlığının dönüm noktası oldu. 1943'te salıverildikten sonra Adana'ya döndü.

       Amelelik, sebze nakliyeciliÄŸi, Adana Verem SavaÅŸ DerneÄŸi’nde katiplik yaptı. 1950’de Ä°stanbul’a yerleÅŸti, hayatını yazılarıyla kazandı. 1966'da bir lokantadaki konuÅŸmasında komünizm propagandası yaptığı suçlamasıyla yargılandı, beraat etti. YaÅŸamının son döneminde Bulgaristan ve Romanya Yazarlar BirliÄŸi’nin davetlisi olarak, daha çok da tedavi amacıyla Soyfa'ya gitti. 2 Haziran 1970’te Sofya'da tedavi edildiÄŸi hastanede beyin kanamasından öldü. Ä°stanbul’da Zincirlikuyu Mezarlığı'nda topraÄŸa verildi.

     Hece ölçüsüyle Kayseri Cezaevi'nden yazıp gönderdiÄŸi ilk ÅŸiiri "Duvarlar" 1939'da Yedigün dergisinde "ReÅŸad Kemal" imzasıyla yayınlandı. "RaÅŸid Kemali" takma adıyla yazdığı ÅŸiirler Yedigün ve Yeni Mecmua'da çıktı. Ä°lk romanı "Babaevi"nin bir bölümünü oluÅŸturan "Balık" öyküsü, Yeni Edebiyat dergisinde 1940'ta yayınlandı. Bundan sonra çalışmalarını öyküde yoÄŸunlaÅŸtırdı. "Orhan Kemal" adını ilk kez 1942'de "Yürüyüş" dergisinde yayınlanan ÅŸiir ve öykülerinde kullandı. Öyküleri, Varlık, SeçilmiÅŸ Hikayeler, Yeditepe baÅŸta olmak üzere dönemin tüm dergilerinde yer aldı. Gazetelere tefrika romanlar ve film senaryoları yazdı. Geçimini saÄŸlamak, para kazanmak amacıyla durmadan yazdı. "72. KoÄŸuÅŸ, Murtaza, Eskici ve OÄŸulları, KardeÅŸ Payı" adlı eserleri tiyatroya uyarlandı. DoÄŸrudan oyun olarak 1964'te yazdığı tek eseri "Ä°spinozlar", "Yalova Kaymakamı" adıyla sahnelendi. Öykü ve romanlarında günlük yaÅŸamın deÄŸiÅŸik yönlerini iÅŸledi. Kahramanlarını çoÄŸunlukla sömürülen, yoksul insanlardan seçti. Bu insanların yaÅŸamlarını, sorunlarını, iç dünyalarını yansıtırken kinsiz, sevecen, umutlu bir yaklaşım benimsedi. "Babaevi"nde çocukluk yıllarını, "Avare Yıllar"da gençliÄŸini anlattı. Eserlerinin hemen hepsinde toplumsal yapıdaki çeliÅŸkileri ustaca vurguladı. Güçlü gözlem gücüyle, özgün ve yalın anlatımıyla hâlâ çok okunan ve sevilen eserler yarattı. Eselerinde hızlı bir olay akışı ve devingenliÄŸin yanısıra "diyaloglara" ağırlık verdiÄŸi dikkat çeker. Sanatının olgun döneminde daha çok Adana yöresindeki toprak ve fabrika işçilerini konu aldı. Çukurova'nın toplumsal ekonomik yapısındaki deÄŸiÅŸimin yöre halkı üzerindeki etkilerini inceledi. Ailesi 1971'den itibaren adına "Orhan Kemal Roman ArmaÄŸanı" vermeye baÅŸladı.

--------------------------------------------------------------------------------

ESERLERÄ°

ÖYKÜ:

Ekmek Kavgası 1949,

SarhoÅŸlar 1951

Çamaşırcının Kızı 1952

72. Koğuş 1954, Grev 1954, Arka Sokak 1956, Kardeş Payı 1957, Babil Kulesi 1957,

Dünyada Harp Vardı 1963, Mahalle Kavgası 1963, İşsiz 1966, Önce Ekmek 1968,

Küçükler ve Büyükler (ölümünden sonra) 1971.

Öykülerinden yapılan derlemeler Bilgi Yayınevi’nce dört cilt olarak yayınlandı:

1. Yağmur Yüklü Bulutlar 1974;

2. Kırmızı Küpeler 1974;

3. Oyuncu Kadın 1975;

4. Serseri Milyoner/İki Damla Gözyaşı 1976. Arslan Tomson,(ö.s.)1976;

İnci’nin Maceraları (ö.s.) 1979.

ROMAN:

Baba Evi 1949

Avare Yıllar 1950

Murtaza 1952

Cemile 1952

Bereketli Topraklar Ãœzerinde 1954

Suçlu 1957

Devlet KuÅŸu 1958

Vukuat Var 1958

Gavurun Kızı 1959

Küçücük 1960

Dünya Evi 1960

El Kızı 1960

Hanımın Çiftliği 1961

Eskici ve Oğulları 1962 (Eskici Dükkanı adıyla 1970)

Gurbet Kuşları 1962

Sokakların Çocuğu 1963

Kanlı Topraklar 1963

Bir Filiz Vardı 1965

Müfettişler Müfettişi 1966

Yalancı Dünya 1966

Evlerden Biri 1966

Arkadaş Islıkları 1968

Sokaklardan Bir Kız 1968

Üç Kağıtçı 1969

Kötü Yol 1969

Kaçak (ö.s.) 1970

Tersine Dünya (ö.s.) 1986


OYUN:

Ä°spinozlar 1965, 72. KoÄŸuÅŸ 1967


ANI:

Nazım Hikmet’le Üç buçuk Yıl 1965


Ä°NCELEME:

Senaryo TekniÄŸi ve SenaryoculuÄŸumuzla Ä°lgili Notlar 1963


RÖPORTAJ:

İstanbul’dan Çizgiler (ö.s.) 1971

ÖDÜLLERİ:

1958 Sait Faik Hikaye Armağanı Kardeş Payı ile

1967 Ankara Sanatseverler Derneği Yılın En İyi Öykücüsü ödülü

1969 Sait Faik Hikaye Armağanı Önce Ekmek ile

1969 Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü Önce Ekmek ile



Edebibilgiler.com 2009 ©  Her hakkı saklıdır.