JEAN-PAUL SARTRE

--------------------------------------------------------------------------------

    21 Haziran 1905’te Fransa’da doÄŸdu. 15 Nisan 1980’de yaÅŸamını yitirdi. Babasını küçük yaÅŸta kaybetti. Sarbonne Ãœniversitesi'nde Almanca profesörü olan dedesi tarafından yetiÅŸtirildi. Paris'te baÅŸladığı lise eÄŸitimini Rochelle'de tamamladı. 1929'da yüksek öğretmen okulundan mezun oldu. Öğrencilik yıllarında kız arkadaşı Simone de Beauvoir ile baÅŸlayan iliÅŸkisi ömür boyu sürdü. 1931-1945 arasında Le Havre, Lion ve Paris'teki okullarda öğretmenlik yaptı. Berlin'de 2 yıl Alman fesefesini inceledi. 2'nci Dünya Savaşı'nda esir düştü. SavaÅŸtan sonra Fransa'nın siyasal yaÅŸamında önemli bir yer edinmeye baÅŸladı. Komünizme yakınlık duydu. 1956'da Sovyetler BirliÄŸi, Ä°skandinavya, Afrika, ABD ve Küba'yı gezdi. 1960'a kadar yazılarını ve düşüncesini komünizm ve Sovyetler'e ayırdı. 1960-1971 arasında Gustave Flaubert'le ilgili incelemeler yaptı. 1971'den sonra çok az yazdı. YaÅŸamının son döneminde gözleri görmemeye baÅŸladı. Bir akciÄŸer uru yüzünden yaÅŸamını yitirdi. Cenaze törenine 25 bini aÅŸkın kiÅŸi katıldı. KiÅŸinin özgürlüğünü savunan "Varoluşçuluk"un sözcülüğünü yaptı.

      Roman ve oyunlarının yanısıra felsefe eserleriyle de tanındı. Özgün Marksist anlayışıyla Fransa'nın güncel siyasi olayları içine etkin rol aldı. 1964'te Nobel Edebiyat Ödülü'ne deÄŸer bulundu ama ödülü almayı reddetti. Ä°lk romanı "Bulantı"yı öğretmenlik yaptığı yıllarda yazdı. 1938'de basılan bu kitap, savunduÄŸu güçlü bireyci ve toplum karşıtı düşünceleriyle özgün bir eserdir. Felsefi olarak çıkarımlardan çok titiz ve önyargısız gözlemlere yer veren "fenomenoloji yöntemini" benimsedi. Bu alandaki en ünlü kitabı "1943'te yazdığı "Varlık ve Hiçlik"tir. Ä°nsan bilincini, varlık ya da nesnelerin "ÅŸeyleri" karşısında bir "hiçlik" olarak yorumladı. Bilinç, maddi olmayan bir varlığa sahiptir ve bu yüzden belirlenebilirlik sınırlarının dışında kalır. Bu da zihinsel özgürlüğü olanaklı kılar. Özgürlük kavramı, toplumsal sorumluluÄŸu da içerir. Marks'ın diyalektik felsefesini inceledi. Bunun Sovyet Rusya'da geçerli olamayacağı sonucuna vardı. ÇaÄŸdaÅŸ dünya için geçerli bir felsefe olmakla birlikte, Marksizmin var olan biçiminin giderek kemikleÅŸtiÄŸini, yeni durumlara uyum yeteneÄŸini kaybettiÄŸini yazdı. Yirminci yüzyılın en etkili düşünürlerinden biri, sadece Fransa'da deÄŸil tüm dünya ülkelerinde aydınların sözcüsü oldu. Tanrı’yı, her türlü kurulu düzeni, aileyi, klasik anlamıyla edebiyatçıyı, filozofu, eylem adamını, dostlukları, toplumun belirli kesimlerini, partileri, kalıplaÅŸmış düşünceleri yadsıdı. Toplumsal eylemlerin hemen hepsinde bizzat yer aldı. YaÅŸamıyla da dünya görüşünün gereklerine uydu.

--------------------------------------------------------------------------------

ESERLERÄ°

ROMAN:

Akıl Çağı (1945)

YaÅŸanmayan Zaman (1945)

Yıkılış (1949)

Bulantı (1961)

ÖYKÜ:

Duvar (1959)

Ä°NCELEME:

Aziz Genet (1952)

Baudelaire (1964)

Flaubert (3 cilt, ilk ikisi 1971. Sonuncusu "Ailenin Delisi" adıyla 1972)

FELSEFE:

Düş Gücü (1936)

Düş Ürünü (1940)

Varlık ve Hiçlik (1943)

Diyalektik Aklın Eleştirisi (1960) (Türkçe'ye Yöntem Araştırmaları adıyla çevrildi)

Sözcükler (1963)

DENEME:

Denemeler (1961)

Yahudi Sorunu (1965)

Edebiyat Nedir (1967)

OYUN:

Gizli Oturum (1950)

Nekrassov (1955)

Saygılı Yosma (1961)

Kirli Eller (1962)

Mezarsız Ölüler (1962)

Sinekler (1963)

Şeytan ve Yüce Tanrı 1964)

Altona Mahpusları (1964)

SENARYO:

İş İşten Geçti (1955)

Çark (1964)



Edebibilgiler.com 2009 ©  Her hakkı saklıdır.