REFÄ°K HALÄ°T KARAY

--------------------------------------------------------------------------------

     15 Mart 1888’de Ä°stanbul’da doÄŸdu. 18 Temmuz 1965’te Ä°stanbul’da yaÅŸamını yitirdi. Romancı, öykü yazarı ve gazeteci. Anadolu yaÅŸamını anlatan öyküleri ve KurtuluÅŸ Savaşı'na karşı tutumuyla tanınır. Vezneciler’de Åžemsü’l-Maarif ve Göztepe’de TaÅŸ Mektep’te öğrenim gördü. Özel ders aldı. Mekteb-i Sultani'yi (Galatasaray Lisesi) bitirdi. 1907'de Hukuk Mektebi’ne baÅŸladı. Maliye Nezareti'nde Devair-i Merkez Kalemi’ne katip olarak girdi. 2'nci MeÅŸrutiyet'in ilanından sonra memurluÄŸu bırakarak 1908’de Servet-i Fünun’da ve Tercüman-ı Hakikat’te yazmaya baÅŸladı. 1909'da Son Havadis adıyla bir gazete kurdu, 15 sayı yayınladı. Fecr-i Ati TopluluÄŸu’na katıldı. "Kalem" ve "Cem" mizah dergilerinde "Kirpi" takma ismiyle siyasi mizah yazıları yazdı. 1912'de Ä°ttihat ve Terakki'nin istenmeyenler listesine girdi, Sinop'a sürgüne gönderildi. 1918'de Ziya Gökalp'in çabalarıyla Ä°stanbul'a döndü. Robert Kolej’de Türkçe öğretmenliÄŸi yaptı. Vakit, Tasvir-i Efkar ve Zaman gazetelerinde makaleleri yayınlandı.

       Damat Ferit PaÅŸa’nın dostluÄŸu sayesinde, mütarekeden hemen sonra Hürriyet ve Ä°tilaf Fırkası’na katıldı. 1919'da Posta ve Telgraf Umum Müdürü oldu. Ä°zmir’in iÅŸgalinden sonra Anadolu Hareketiyle Ä°stanbul Hükumeti arasında yaÅŸanan telgraf krizinde Ä°stanbul Hükumeti'nin tarafını tuttu. 1922'de Aydede mizah gazetesini çıkardı. Ä°stanbul’un düşman iÅŸgalinden kurtarılışının ardından 1922’de Beyrut’a kaçtı.15 yıllık kaçak hayatından sonra 1938’de af çıkarılmasıyla yurda dönebildi. Yeniden gazeteciliÄŸe baÅŸladı. Gazetelerde yazılar yazdı, Aydede dergisini tekrar çıkardı. Yazarlığa mizah öyküleriyle baÅŸladı. 1919'dan baÅŸlayarak Türk öykücülüğüne yeni bir sayfa açtı. Sürgün olarak gittiÄŸi Anadolu'dan çeÅŸitli kesimlerden insanları canlandırdığı "Memleket Hikayeleri" 1919'da yayınlandı. Bu kitapla, o güne kadar konuları Ä°stanbul'la sınırlı olan öykücülüğü Anadolu'ya taşıdı. Bu yönüyle sonradan serpilip geliÅŸen "köy edebiyatı"nın öncüleri arasına girdi. 1920'lerden sonra daha arı ve anlaşılır bir dil kullandı. Romancılığında iki ayrı çizgi etkindir. Yurtdışına kaçmadan önce yazdığı "Ä°stanbul'un İç Yüzü" en yetkin romanı sayılır. 1920'de yayınlanan bu romanda, roman tekniÄŸinin dışında birbirinden kopuk parçaları mozaikler halinde birleÅŸtirerek Ä°ttihat ve Terakki'nin iÅŸbaşına geliÅŸinden 1'nci Dünya Savaşı günlerine kadar olan Ä°stanbul'u bütün renk ve çizgileriyle yansıttı. Türkiye'ye dönüşünden sonra yazdığı romanlarda, daha çok kiÅŸiye seslenme daha fazla satma ve okunma kaygısıyla sanatı bir kenara bırakıp ticari eserlere yöneldi. Bu romanlarda yurt gerçeklerinin yerini, Avrupa dışı ülkelerde geçen olaylar aldı.

--------------------------------------------------------------------------------

ESERLERÄ°

ROMAN:

İstanbul’un İçyüzü (1920) , Yezidin Kızı (1939)

Çete (1939) , Sürgün (1941) , Anahtar (1947)

Bu Bizim Hayatımız (1950)

Nilgün (3 cilt, 1950-1952)

Yeraltında Dünya Var (1953)

Dişi Örümcek (1953),Bugünün Saraylısı (1954)

2000 Yılının Sevgilisi (1954)

İki Cisimli kadın (1955)

Kadınlar Tekkesi (1956)

Karlı Dağdaki Ateş (1956)

Dört Yapraklı Yonca (1957)

Sonuncu Kadeh (1965)

Yerini Seven Fidan (1977)

Ekmek Elden Su Gölden (1980)

Ayın On Dördü (1980) , Yüzen Bahçe (1981)


ÖYKÜ:

Memleket Hikayeleri (1919)

Gurbet Hikayeleri (1940)


MÄ°ZAH:

Sakın Aldanma İnanma Kanma (1915)

Kirpinin Dedikleri (1918)

Agop Paşa’nın Hatıraları (1918)

Ay PeÅŸinde (1922)

Tanıdıklarım (1922)

Guguklu Saat (1925)

GÃœNCE:

Bir İçim Su (1931)

Bir Avuç Saçma (1939)

İlk Adım (1941)

Üç Nesil Üç Hayat (1943)

Makyajlı Kadın (1943)

Tanrıya Şikayet (1944)


ANI:

Minelbab Ä°lelmihrab ((1946)

Bir Ömür Boyunca (1980)


Edebibilgiler.com 2009 ©  Her hakkı saklıdır.