MEHMET EMÄ°N YURDAKUL

--------------------------------------------------------------------------------

     Mehmet Emin Yurdakul, 13 Mayıs 1869 tarihinde  Ä°stanbul’da dünyaya geldi.. 14 Ocak 1944 tarihinde ise Ä°stanbul’da hayata gözlerini yumdu. Milli Edebiyat  ve Türkçülük akımının en büyük temsilcisilerinden biridir. Mektebi Mülkiye’nin idadi bölümünden ayrıldı. Daha sonra devlet memurluÄŸu yaptı. Ä°ttihat ve Terakki Cemiyeti'ne girdi. Åžiirleriyle Ä°stanbul hükümetini eleÅŸtirince 1907 yılında Erzurum rüsumat nazırlığına tayini çıkarıldı ve böylece Ä°stanbul’dan uzaklaÅŸtırıldı. Ä°kinci MeÅŸrutiyet’in ilanının akabinde aynı görevle bu defa Trabzon’a gönderildi. 31 Mart Olayı’ndan sonra 13 Nisan 1909'da Ä°stanbul’a çaÄŸrıldı. Bahriye Nezareti MüsteÅŸarlığı'na atandı. Hicaz ve Sivas’ta valilik görevinde bulundu. 1910 yılında Ä°stanbul'a geri döndü. Türk Yurdu Cemiyeti ve Türk Ocağı’nın kurucuları arasında yer aldı. Türk Yurdu dergisinin yayın sorumluluÄŸunu üzerine aldı. Ä°ttihat ve Terakki ile anlaÅŸmazlığa düşünce 1912 yılında Erzurum ValiliÄŸi'nden emekliye ayrıldı. 1914'te Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda Musul milletvekili oldu.

       Aralık 1919'da Türk Fırkası'nı kurdu. Ä°stanbul'un iÅŸgalinin akabinde 1921'de Anadolu'ya geçti. Antalya, Adana, Ä°zmir illeri çevresinde çalıştı. Cumhuriyetin ilk yıllarında Åžarkikarahisar, sonra da Urfa ve Ä°stanbul milletvekili oldu. Mehmet Emin Yurdakul, yaÅŸamını yitirene  dek milletvekilliÄŸi yaptı. Yazmaya ÅŸiirle baÅŸladı. Ä°lk ÅŸiiri 1897’de Servet-i Fünun dergisinde yayınlandı. Devrinin ÅŸiir anlayaşının dışına çıktı, hece ölçüsüne dayalı yalın bir Türkçe kullandı. Türk edebiyatına halkın sesini getiren gerçekçi bir ÅŸair olarak deÄŸerlendirildi. Osmanlıcılık ve Ä°slamcılık akımlarına karşı Türkçülüğü savunan ÅŸiirler yazdı. CoÅŸku, ulusal duygular, kahramanlık, yüreklendirme ve öğreticilik öğelerini ön plana çıkardı. Åžiire ÅŸekil yenilikleri de getirdi. Dörtlük geleneÄŸinin dışına çıkarak üçer, altışar, sekizer dizeden kurulu ÅŸiirler yazdı. Milli edebiat akımı ve Türkçülüğün önde gelen temsilcileri arasında yer aldı. "Türk Åžairi", "Milli Åžair" ünvanı ile tanınır..

--------------------------------------------------------------------------------

ESERLERÄ°

ŞİİR:

Türkçe Şiirler (1899-1918)

Türk Sazı (1914)

Ey Türk Uyan (1914)

Tan Sesleri (1915, 1956)

Ordunun Destanı (1915)

Dicle Önünde (1916)

Hastabakıcı Hanımlar (1917)

Turana DoÄŸru (1918)

Zafer Yolunda (1918)

Ä°syan ve Dua (1918)

Aydın Kızları (1919)

Mustafa Kemal (1928, şiir ve düzyazı)

Ankara (1939)

DÃœZYAZI:

Fazilet ve Asalet (1890)

Türkün Hukuku (1919)

Kral Corc’a (1923)

Dante’ye (1928)


ŞİİRLERİNDEN ÖRNEKLER

  • Bırak Beni Haykırayım

  • Cenge Giderken

  • Anadolu

  • Åžair

  • Vur

  • Benim Ömrüm

  • Ya Gazi ol Ya Åžehit


BIRAK BENÄ° HAYKIRAYIM


Ben en hakir bir insanı kardeş duyan bir ruhum;

Bende esir yaratmayan bir Tanrı'ya iman var;

Paçavralar altındaki yoksul beni yaralar,


Mazlumların intikamı olmak için doğmuşum.

Volkan söner, lakin benim alevlerim eksilmez;

Bora geçer, lakin benim köpüklerim eksilmez.


Bırak beni haykırayım, susarsam sen matem et;

Unutma ki şairleri haykırmayan bir millet,

Sevenleri toprak olmuş öksüz çocuk gibidir;


Zaman ona kan damlayan dişlerini gösterir.

Bu zavallı sürü için ne merhamet, ne hukuk;

Yalnız bir sert bakışlı göz, yalnız ağır bir yumruk!...


CENGE GÄ°DERKEN


Ben bir Türk'üm; dinim, cinsim uludur;

Sinem, özüm ateş ile doludur.

İnsan olan vatanının kuludur.

Türk evladı evde durmaz giderim.

Muhammed'in kitabını kaldırtmam;

Osmancık'ın bayrağını aldırtmam;

Düşmanımı vatanıma saldırtmam.

Tanrı evi viran olmaz, giderim.

Bu topraklar ecdadımın ocağı;

Evim, köyüm hep bu yerin bucağı;

İşte vatan, işte Tanrı kucağı.

Ata yurdun, evlat bozmaz, giderim.

Tanrım şahit, duracağım sözümde;

Milletimin sevgileri özümde;

Vatanımdan başka şey yok gözümde.

Yâr yatağın düşman almaz, giderim.

Ak gömlekle gözyaşımı silerim;

Kara taşla bıçağımı bilerim;

Vatanımçin yücelikler dilerim.

Bu dünyada kimse kalmaz, giderim.


ANADOLU

Gençliğe


Yürüyordum: Ağlıyordu ırmaklar;

Yürüyordum: Düşüyordu yapraklar;

Yürüyordum: Sararmıştı yaylalar;

Yürüyordum: Ekilmişti tarlalar.


Bir ses duydum, dönüp baktım, bir kadın:

Gözler dönük, kaşlar çatık, yüz dargın;

Derileri çatlak, bağrı kapkara,

Sağ elinin nasırında bir yara


Başında bir eski püskü peştemal

Koltuğunda bir yamalı boş çuval...

........................

-Ne o bacı?

           - Ot yiyoruz, n'olacak!..

-Tarlan yok mu?

           - Ne öküz var, ne toprak...

Bugüne dek ırgat gibi didindim;

Çifte gittim, ekin biçtim, geçindim,

Bundan sonra...

           - Kocan nerde?

           - Ben dulum;

Kocam ÅŸehit, bir ninem var, bir oÄŸlum.

- Soyun, sopun?

           - Onlar dahi hep yoksul!

Ah Efendi, bize karşı İstanbul

Neden böyle bir sert, yalçın taş gibi?

Taşraların hayvanlık mı nasibi?..

........................

Hayır hayır, bu nasibi almak için doğmadın.

Onun için doğdun ki sen kadınlığın hakkiyle

Ocağının karşısında saadete eresin,

Göğsünü kabarttıran anneliğin aşkiyle

Evladına südün gibi pak duygular veresin.

           Sen bir aziz yoldaÅŸsın:

Senin sesin hayat için dövüşmeğe koşturur;

Senin sevgin vatan için fedakarlık öğretir;

Senin yüzün insan için bir merhamet duyurur;

Senin ile insanoğlu yeryüzünü şenletir.

           Lakin bizler bu hakları unuttuk;

           Kadınlığı hayvanlıkla bir tuttuk;

           Ninen gibi sana dahi hor baktık;

           Seni dahi garip, yoksul bıraktık!..

........................

           Kinler için karaları baÄŸlıyan,

           Zevkler için zelil sefil aÄŸlıyan.

           Acı gören, cefa çeken, ezilen,

           Irzdan baÅŸka her ÅŸeyini veren sen!

Sen şu güzel vatanında cehennemde gibisin;

Gözyaşınla ıslattığın kanlı toprak üstünde

Sana her yer bir çöl gibi cıvıltısız, çiçeksiz;

"Ekmek" diye ağladığın sağır bir halk önünde

Sana herkes bir kurt gibi merhametsiz yüreksiz.

           Senin herbir ümidin

Ayrılıksız, yoksulluksuz bir dünyaya kalmıştır,

Oraya ki masum çiftler hıçkırıksız yaşarlar;

O melekçe sevgilerle birbirini okşarlar;

Ve burada Allah bütün dilekleri yaratır?

Ne vakte dek gençliğine hakaret,

Bu ayrılık, bu gözyaşı bu ölüm?..

Bu sert demir, bu ağır yük. bu zulüm?

Yazık, sana ağlamıyan şiire;

Yazık, sana titremiyen vicdana;

Yazık, sana uzanmayan ellere;

Yazık, seni kurtarmıyan insana!..

........................

Ey vatanın bağrı yanık bucağı.

Hani senin bereketli hasadın,

Yeşil yurdun, mesut çatın, şen çiftin?

Hani senin medeniyyet hayatın,

Yolun, köprün, kazman, iğnen, çekicin?

           Ey Türklüğün otağı!

Ne vakte dek bu acıklı sefalet,

Bu viranlık, bu inilti, bu kaygu?

Ne vakte dek bu uÄŸursuz cehalet.

Bu taassup, bu görenek, bu uyku?

........................

Yazık, sana ağlamıyan şiire;

Yazık, sana titremiyen vicdana,

Yazık, sana uzanmayan ellere;

Yazık, seni kurtarmıyan insana!..


ÅžAÄ°R

Bana yirmi yaşımda ateş saçan bir sevda,

Ä°lk ÅŸi'rime altundan kanad veren o hulya

Ak şaçlarım altında yine alev saçacak.


Milletinin ruhuyle feryad eden bir dudak

O şeyleri söyler ki çağlattığı gümüş ses

Asırların önünde nağmesini dindirmez.


Hiddet, tahkir hepsi boÅŸ!... Her cefaya katlanan

Yine ÅŸair kalbinden baÅŸka bir kalb deÄŸildir;

Bu zayıf kalb en mağrur alınları eğiltir.


Şu dünyada bir büyük rüya gören kahraman

O kartala benzer ki en yangınlı şimşekler

Onun sisli ve korkunç yollarına nur serper.


VUR


Ey Türk vur, vatanın bakirlerine,

Günahkar gömleği biçenleri vur;

Kemikten taslarla ÅŸarap yerine

Şehitler kanını içenleri vur!


Vur, güzel aşıklar cenazesinden

Kırmızı meşaller yakanları vur;

Şehvetin raksına yetim sesinden

Besteler, şarkılar yapanları vur!


Vur, katlin o kızıl sapanlarıyla

Dünyaya ölümler ekenleri vur;

Vur, zulmün o kanlı urganlarıyla

Bir kavmi iplere çekenleri vur.


Vur, etten, kemikten saraylar kuran

O vahşi ruhları ezmek için vur;

Dört büyük rüzgara küller savuran

O mücrim elleri kesmek için vur!


Vur, sen de mukaddes hürriyet için,

Dünyanın diktiği bayrak için vur;

Her dinin sevdiği adalet için,

Her yerde haykıran bir hak için vur!


Vur, aşkın ve hakkın zaferi için,

Vur, senden bak, dünya bunu istiyor;

Vur, yerde bak tarih senin seyircin;

Vur, gökten bak Allah sana; "Vur!" diyor.


Vur, çelik kolların kopana kadar

Olanca aşkınla, kuvvetinle vur;

Son düşman, son gölge kalana kadar

Olanca kininle, ÅŸiddetinle vur.


Vur, senin darbenden çıkacak ateş

Ä°ntikam isteyen bir milletindir;

Alnında doğacak kırmızı güneş,

Bu senin ilahi hürriyetindir!...


BENİM ÖMRÜM


Genç çağdayım, kendimi bir dikenli yolda buldum;

Hıçkırıklar işittim, gül ve bülbül bağlarından.

Felaketler topladım, Anadolu dağlarından;

Uzun sazlı Aşıklar diyarında şair oldum.


Ezgi koydum, ahlarla, figanlarla Türk şi'rine,

Öz dilimde haykırdım, "ey milletim, uyan!" diye;

Viran yurdun dolaştım, bir şehrinden bir şehrine;

Saç ve sakal ağarttım ben de, "Vatan, vatan!" diye.


YA GAZÄ° OL YA ÅžEHÄ°T


Hadi yavrum ben senmi bugün için doğurdum

Hamurumu yiÄŸitlik duygusuyla yoÄŸurdum

Türk evladı odurki yurdu olan toprağı

Ana ırzı bilerek yad ayağı bastırtmaz

Bir yabancı bayrağı ezan sesi duyulan

Hiçbir yere astırtmaz


Git evladım yıllarca ben oğulsuz kalayım

Şu yaralı bağrıma kara taşlar çalayım

Hadi yavrum hadi git ya gazi ol ya ÅŸehit


Hadi yavrum köyüne, nişanlına veda et

Sabanını tarlanı herşeyini feda et

O silaha sarıl ki böyle günde bir erkek

Bir dualı demirden başka birşey kullanmaz

Bunu tutan bir bilek köleliğin

UÄŸursuz zincirine uzanmaz


Git evladım yıllarca ben oğulsuz kalayım

Şu yaralı bağrıma kara taşlar çalayım

Hadi yavrum hadi git ya gazi ol ya ÅŸehit


Hadi yavrum kendine sende yiÄŸit er dedir

Büyüdüğün gaziler ocağına can getir

O cenkleri kazan ki senin büyük Türk adın

Yedi iklim dört bucak içersine ün salsın

Beş yüz yıllık ecdadın kabirlerde titreyen

Kemikleri öç alsın


Git evladım yıllarca ben oğulsuz kalayım

Şu yaralı bağrıma kara taşlar çalayım

Hadi yavrum hadi git ya gazi ol ya ÅŸehit


Hadi yavrum bugünde dertli ninen ağlasın

Ayrılığın oduyla yüreğini dağlasın

O yaşları saçsın ki senin aslan göğsünde

Benim kanlı gözyaşım düşman için kin olsun

Kara yerin yüzünde ayağının bastığı

DaÄŸlar beller leÅŸ olsun



Edebibilgiler.com 2009 ©  Her hakkı saklıdır.