Ä°LHAN BERK
|
|
--------------------------------------------------------------------------------
| 1918'de Manisa’da doğdu. 28 Ağustos 2008'de Bodrum'da hayatını kaybetti. İlk ve orta okulu doğduğu kentte tamamladı. Balıkesir Necatibey İlköğretmen Okulu’nu ve Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Fransızca Bölümü’nü bitirdi. Zonguldak, Samsun ve Kırşehir'deki liselerde Fransızca öğretmenliği yaptı. Ankara’da Ziraat Bankası Yayın Bürosu’nda çevirmen olarak çalıştı. 1969'da emekliye ayrıldı. Kendini şiir ve yazılarına verdi. Manisa Halkevi Dergisi’nde yayınlanan ilk şiirleriyle bu şiirlerden oluşan "Güneşi Yakanların Selamı"nda (1935) görülen Nâzım Hikmet etkisi sonraki şiirlerinde kayboldu. "İstanbul", "Günaydın Yeryüzü", "Türkiye Şarkısı" kitaplarındaki şiirlerinde geleceğe dönük toplumsal özlemleri dile getirdi. 1950'lerin ortalarında beliren genç şairleri etkiledi, onların bazı özelliklerinde de etkilendi. İkinci Yeni akımına katıldı. "Köroğlu", "Galile Denizi", "Çivi Yazısı", "Mısırkalyoniğne" kitaplarında bu dönemin şiirleri yer alır. Bu dönemde şiirde anlam yaratmak için anlamsızlıklara yöneldi. Yalnızca anlamsızlığı savunduğu gerekçesiyle eleştirildi. Ardından şiirde konuyu tümüyle yoketme deneyine girişti.
|
"Aşıkane"de nesneleri aşırı biçimde vurguladı. Ama bu vurgu giderek kendi benliğine yöneldi. "Şenlikname"de şiiri iyice düzyazıya yöneldi. Doğu şiirinin klasik kalıplarını denedi, beyit ve türkü biçimlerinden yararlandı. Araştırmacı kişiliği, özgün duyarlılıkları ve buluşlarıyla 20. Yüzyıl Türk şiirinin en önemli isimleri arasında.
--------------------------------------------------------------------------------
ESERLERÄ°
ŞİİR:
Güneşi Yakanların Selamı (1935)
Ä°stanbul (1947)
Günaydın Yeryüzü (1952)
Türkiye Şarkısı (1953)
Köroğlu (1955)
Galile Denizi (1958)
Çivi Yazısı (1960)
OtaÄŸ (1961)
Mısırkalyoniğne (1962)
| Âşıkane (1968)
Taşbaskısı (1975)
Åženlikname (1976)
Atlas (1976)
Kül (1978)
İstanbul Kitabı (1980)
Kitaplar Kitabı (1981)
Deniz Eskisi-Åžiirin Gizli Tarihi (1982)
| Delta ve Çocuk (1984)
Galata (1985)
Güzel Irmak (1988)
Pera (1990)
Dün Dağlarda Dolaştım Evde Yoktum (1993)
Avluya Düşen Gölge (1996)
Şeyler Kitabı Ev (1997)
Çok Yaşasın Sayılar (1998)
| DÃœZYAZI:
Şifalı Otlar Kitabı (1982)
Bir Uzun Adam (1982)
El Yazılarına Vuruyor Güneş (1983)
Ä°nferno (1994)
Kanatlı At (1994)
Logos (1996)
Poetika (1997)
| ÖDÜLLERİ
1979 Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü Kül ile
1980 Behçet Necatigil Şiir Ödülü İstanbul Kitabı ile
1983 Yeditepe Şiir Armağanı Deniz Eskisi ile
1988 Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü Güzel Irmak’la (Ferid Edgü ile paylaştı)
|
|
ŞİİRLERİNDEN ÖRNEKLER
AkÅŸamla Bir Sap FesleÄŸen
Ne Böyle Sevdalar Gördüm...
KEÇİYOLU
Bomboş oturdum rüzgarı dinledim
(yay burcundan dönen). Irmağın
dediklerine geçtim sonra.
Geçip gidiyordum beni görmüyordu
ot yüklü bir akşam, yarım bir
ay.
Arkamdan başını kaldırıp
bakmıştı yol.
(dikenler, gri otlar)
Kocamış bir suyum ben. Bana
ormanın sesini anlat. Sesini
çayırların.
Sessizlik. Hep bu sessizlik.
Keçiyoluna çıkarın beni.
Burda ölemem.
|
AKÅžAMLA BÄ°R SAP FESLEÄžEN
"Biri aramış beni, dedi, kim olabilir ki"
Bir sap fesleğeni görünce kapıda, sokulu
İple tutturduğu kapıyı itip açtı. Bakındı
Üç yaprak daha düşmüştü asmadan. Üç kuru yaprak
Çatlamış narları gördü, yeni görüyormuş gibi
Mutfağa bıraktı elindeki soğanları, tuzu
"AkÅŸam olmuÅŸ" dedi sonra, odaya girince
Gitti üstünü değişti, lambaya gaz koydu
Odun attı ocağa, tutuşturdu. Komşudan
sesler geliyordu. Balık mı kızartıyorlardı?
Oturdu sonra elinde akÅŸamla o bir dal fesleÄŸen
|
SON YERÄ°NE
Zulmün her türlüsü
Kötü kardeşler
Hiçbiri
İnsana göre değil
Ağaç dikmek sabahları uyanmak iyi
İyi hayvanlara bakmak çiçekleri sulamak
Rahatsalar uyuyan insanların soluğunu dinlemek iyi
İyi hürlüğü düşünmek
Yaşamak onun için
Bütün gün çalışmak onun için iyi
Bütün çocukların uyuyuşu uyanışı iyi
Zulmün her türlüsü kötü
|
NE BÖYLE SEVDALAR GÖRDÜM
NE BÖYLE AYRILIKLAR
Ne zaman seni düşünsem
Bir ceylan su içmeye iner
Çayırları büyürken görürüm
Her akÅŸam seninle
YeÅŸil bir zeytin tanesi
Bir parça mavi deniz
Alır beni
Seni düşündükçe
Gül dikiyorum ellerimin değdiği yere
Atlara su veriyorum
Daha bir seviyorum dağları.
|
ACININ EL YAZISI
Ben acıyım. Yani senin hazan düşen yüzün. Umarsız
Boyun bazan. Bazan ağzın, gölgeli gözlerin
Yani çocukluğun. Bursa'da bir sokak yani
(Bursa'yı hiç görmemişim gibi gelir bana)
Bir akşam yaktığın mum sonra bir kilisede
Daha hiç bilmediği bir yüz için ölümün
Zaman ki senden baÅŸka nedir
Ve hep bir yüz dönüşür bende
Bir yüze
Hem geceyi, hem tanyerlerini taşır kendinde
Ben ki bir yıkıntınım senin, senin büyüttüğün
Acının el yazısında
|
AÅžK
Sen varken kötü diye bir şey bilmiyorduk
Mutsuzluklar, bu karalar yaÅŸamda yoktu
Sensiz karanlığın çizgisine koymuşlar umudu
Sensiz esenliğimizin üstünü çizmişler
Nicedir bir pencereden deniz güzel değil
Nicedir ışımayan insanlığımız sensizliğimizden.
Sen gel bizi yeni vakitlere çıkar.
|
ORMAN
Sana geliyorum rüzgarların, soluduğun havanın içinden
İçinden zamanların yangın yerlerine, bırakılmış kentlere benzeyen
Geçip kokularıyla tanıdığım alanları, kalabalıkları
Bomboşluğunu bir göğün, bir çocuğun çillerini
Sokaklara çarşılara vuruyorum sonra sokaklara çarşılara
Benim biraz insanlığa benzettiğim sokaklara çarşılara
Sonra yine sen geliyorsun aklıma, asi beyazlığın geliyor
O zaman işte seni bir güzel soyuyorum
Birden bir ormanı büyürken görmüş gibi oluyorum
Korkunç karışıyor yüzüm
|
SÃœRGÃœN
Bir adasın sen çok eski bir atlasta
Çok eski bir halkın su aldığı
Ben güneş, alkol, sıkıntı adanda senin
Sen sabahı, akşamı adanın
Gecesi ben
Sen su yolları, ağaçlar, çayırlar, güneşler
Ben karabasanın senin
Sen buğdayı, ovaları, nehirleri halkının
Ben ıssızlığı
Sen ki kalabalıklarsın aralarından geçtiğim
Sürgünü ben adanın senin
|
GÃœZEL
Güzel
ölüm daha kolaydır sevmekten
der ya Aragon
Anla ki ölüme benzer seni sevmek
Sözcükler ki alevdir
Ve karadır şairlerin hayatları
Hem nice ÅŸiirlerde nice aÅŸklarda
Tarar saçımızı ölüm.
Aşk ki bazan solgun bir ilçedir
Sürdürür derinliğini
Neden "en çok" acı ustası şairlerdir
En çok taşırlar çünkü aşkları.
Ben ki yatağımdan tedirgin bir suyum
Besbelli ki aşka ve ölüme çalışıyorum.
|
|