HALÄ°T ZÄ°YA UÅžAKLIGÄ°L

--------------------------------------------------------------------------------

     1867'de Ä°stanbul’da doÄŸdu. 23 Mayıs 1945’te Ä°stanbul’da yaÅŸamını yitirdi. "UÅŸakizadeler" olarak tanınan Ä°stanbullu bir aileden Hacı Halit Efendi'nin oÄŸlu. Fatih Askeri Rüştiyesi'nde öğrenime baÅŸladı. Babasının iÅŸleri bozulunca ailesi Ä°zmir’e taşındı. Ä°zmir Rüştiyesi'ne girdi. Özel Fransızca dersler aldı. Avusturyalı Katolik rahiplerin yönettiÄŸi Mechitariste Okulu'na devam etti. 1884'te son sınıftan ayrılarak babasının ticarethanesinde çalışmaya baÅŸladı. Ä°zmir Rüştiyesi'nde Fransızca öğretmenliÄŸi yaptı. Osmanlı Bankası'nda çalıştı. Ä°zmir Ä°dadisi'nde Fransızca ve edebiyat dersleri verdi. 1893'te Ä°stanbul Reji Ä°daresi'nde BaÅŸkatip oldu, Ä°stanbul’a taşındı. 2'nci MeÅŸrutiyet'in ilanından sonra reji komiserliÄŸine getirildi. Darülfünun'da (Ä°stanbul Ãœniversitesi) Batı edebiyatı ve estetik dersleri verdi. 1909'da Ä°ttihat ve Terakki'nin önerisiyle Mabeyn BaÅŸkatibi oldu. 1911'de Meclis-i Âyan üyeliÄŸine seçildi. Daha sonra üniversiteye döndü. Siyasi görevlerle Fransa, Almanya ve Romanya'ya gitti. Ä°ttihat ve Terakki'nin iktidardan düşmesinden sonra Reji Ä°daresi Yönetim Kurulu BaÅŸkanlığı'na getirildi. Cumhuriyet'ten sonra YeÅŸilköy'deki yalısına çekildi.

       Edebiyat yaÅŸamına çeviriler ve ÅŸiirle baÅŸladı. Ä°zmir'de 1884-1885 arasında Nevruz dergisini, 1886’da Hizmet gazetesini çıkardı. 1896'da Edebiyat-ı Cedide topluluÄŸuna katıldı. Servet-i Fünun dergisinde kendisine büyük ün saÄŸlayan romanları tefrika halinde yayınlandı. 1901'de yazarlığı bıraktı. 2'nci MeÅŸrutiyet'ten sonra tekrar yazmaya baÅŸladı ama 1923'e kadar bunları yayınlamadı. Ä°zmir'de yazdığı ilk kısa romanlarda acıklı, duygusal bir anlatımla karşılıksız sevgiyi konu aldı. 1895'te yayınlanan "Mai ve Siyah" romanında aÅŸk serüvenleri ikinci planda kaldı. Åžairler, gazeteciler, yazarlar, yayıncılar arasında geçen olaylar çerçevesinde o dönemin basın dünyasını anlattı. 1925'te yayınlanan "AÅŸk-ı Memnu" ilk büyük Türk romanı kabul edilir. SaÄŸlam bir kurgusu ve tekniÄŸi olan bu romanda, genç ve güzel bir kadının, zengin ama yaÅŸlı kocasına sadık kalma kararına karşın, elinde olmaksızın yasak bir aÅŸka sürüklenmesi, olayın psikolojik nedenleri üzerinde de durularak gerçekçi bir yaklaşımla anlatılır. Romanda olay, kiÅŸiler arasındaki maddi ve manevi baÄŸlantılarla ustaca örülmüş, hareket, betimleme ve ruh çözümlemeleri ölçülü ve dengeli olarak iÅŸlenmiÅŸtir.

--------------------------------------------------------------------------------

ESERLERÄ°

ROMAN:

Nemide (1889)

Bir Ölünün Defteri (1890)

Ferdi ve Şürekası (1894-1985)

Mai ve Siyah (1895-1988)

Aşk-ı Memnu (1925-1987)

Kırık Hayatlar(1924-1989)

Sefile (1886)


OYUN:

Kabus (1959)

ÖYKÜ:

Bir İzdivacın Tarih-i Muâşakası (1889)

Bir Muhtıranın Son Yaprakları (1889)

Küçük Fıkralar (3 Cilt) (1896)

Bir Yazın Tarihi (1898-1988)

Solgun Demet (1901),Sepette BulunmuÅŸ(1920)

Bir Hikâye-i Sevda (1922-1987)

Hepsinden Acı (1934-1984)

Onu Beklerken (1935-1940)

AÅŸka Dair (1935-1986)  , Ä°htiyar Dost (1939)

Kadın Pençesi (1039-1987)

İzmir Hikâyeleri (1950)


ANILAR:

Kırk Yıl (1936-1969) , Bir Acı Hikaye (1942)

Saray ve Ötesi (1942-1981)

DENEME:

Fransız Edebiyatının Numune ve Tarihi (1885)

Hikaye ve TemaÅŸa (1889)

Yunan Edebiyatı (1912)

Latin Edebiyatı (1912)

Alman Tarihi Edebiyatı (1912)

Fransız Tarihi Edebiyatı (1912)

Sanata Dair (1938-1955)



Edebibilgiler.com 2009 ©  Her hakkı saklıdır.